Kranten en het internet staan er bol van. Een dopingschandaal op de Olympische Spelen. De Russische Miss Perfect en topfavoriete voor Olympisch goud, kunstrijdster Kamila Valieva, heeft een positieve dopingtest afgelegd. Deze test zou normaal gesproken direct leiden tot een voorlopige schorsing. En toch mag Valieva starten op de Olympische Spelen.
Een spoedberoep van onder meer het IOC bij de speciale Ad Hoc Commissie van het CAS mislukte. Dat leidde tot nogal wat ophef en onbegrip. Wie een blik werpt op social media ziet meteen dat dit een zeer impopulaire beslissing betreft. En hoe onrechtvaardig dit voor sommige atleten ook moet voelen (misschien ook wel terecht), de beslissing is niet geheel onbegrijpelijk. Daarbij speelt een hele grote rol dat Valieva pas 15 jaar is. Een kind nog.
De dopingovertreding van Kamila Valieva
Wat is er precies gebeurd? Kamila Valieva heeft positief getest op de verboden stof Trimetazidine. Dit is een stof dat wordt gebruikt tegen een hartaandoening. Het kan alleen ook prestatiebevorderend werken. Daarom staat het op de verboden lijst van het Wereld Anti-Doping Agentschap (WADA) als een zogenoemd zwaar middel (“Non-Specified Substance”). Word je daarop betrapt, dan is dat normaal gesproken goed voor een schorsing van 2 tot 4 jaar bij een eerste overtreding, zo blijkt uit artikel 10.2 World Anti-Doping Code (WAD-Code).
Verplichte Voorlopige SchorsinG?
Wanneer een atleet een positieve dopingtest aflegt, leidt dat automatisch tot een voorlopige schorsing. Daarop zijn een paar uitzonderingen, namelijk wanneer het gaat om lichtere stoffen, zogenoemde “Specified Substances”, of waar het aannemelijk is dat de positieve test het gevolg is van vervuilde voeding of supplementen. Denk aan het verhaal van Alberto Contador waarbij “Zero, zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero zero cinco gramos.” Clenbuterol werd aangetroffen. Volgens Contador als gevolg van vervuild vlees.
Voor precies deze twee uitzonderingen geldt ook een mogelijkheid tot een strafvermindering (art. 10.6.1 en 10.6.2 WAD-Code). Zelfs zodanig, dat de straf kan worden beperkt tot enkel een reprimande. Deze uitzonderingsgevallen kunnen dus leiden tot een besluit om geen voorlopige schorsing op te leggen. En dat is begrijpelijk omdat helemaal zeker is dat de betreffende atleet uiteindelijk ook daadwerkelijk wordt geschorst.
OOK EEN UITZONDERING VOOR VALIEVA?
Het is datzelfde artikel 10.6 WAD-Code, in dit geval het derde lid, dat eenzelfde strafverminderingsregel geeft voor zogenoemde “Protected Persons”. Onder deze “Protected Persons” vallen onder meer 15-jarigen, zoals Kamila Valieva.
Wanneer zij kan aantonen dat zij geen significante fout heeft gemaakt, kan de straf worden beperkt tot een reprimande. Valieva stelt kennelijk dat zij een pil van haar opa heeft ingenomen. Voor AJAX-doelman Onana volstond een dergelijk verweer om aan te nemen dat geen sprake was van een significante fout. Er bestaat dus een gerede kans op strafvermindering, waarbij het niet onaannemelijk is dat de leeftijd van Valieva nog een grote rol speelt bij de beoordeling.
Vreemd genoeg zegt de regel over voorlopige schorsingen dan juist weer niets over “Protected Persons” in tegenstelling tot voor de gelijkwaardige uitzonderingsgevallen van artikel 10.6 WAD-Code. Daarbij bestaat namelijk een uitzondering op de hoofdregel van een voorwaardelijke schorsing.
Ik kan mij voorstellen dat het CAS om deze reden heeft geoordeeld dat er niets is geregeld in het kader van voorlopige schorsingen voor “Protected Persons” en dat het uitsluiten Valieva wel eens niet te repareren schade kan doen ontstaan. Wanneer zij immers niet mee mag doen met de Olympische Spelen, terwijl de kans bestaat dat zij helemaal niet wordt geschorst, zou Kamila Valieva zwaar zijn benadeeld.
b) The RUSADA Anti-Doping Rules and the WADC are silent with respect to provisional suspension imposed on protected persons, while these rules have specific provisions for different standards of evidence and for lower sanctions in the case of protected persons;
Begrijpelijke beslissing?
Deze beslissing is dus op zichzelf genomen best te begrijpen. Dit leidt tot een gelijkwaardige behandeling van gelijkwaardig bevonden uitzonderingen. Bovendien bestaat er best kans dat het voor Kamila Valieva bij een reprimande blijft.
Aan de andere kant, een strikte interpretatie van de regels zou moeten leiden tot een voorwaardelijk schorsing. En dus is ook de frustratie bij de tegenstanders van Valieva goed te begrijpen. En dat geldt ook voor het IOC. Want er bestaat toch een goede kans dat Valieva wel wordt geschorst en dat betekent ook dat zij alle medailles na haar positieve test moet inleveren (art. 10.10 WAD-Code). Kortom, een zaak waarin een CAS-panel het eigenlijk nooit goed kan doen.