In tv-programma Studio Voetbal heeft Pierre van Hooijdonk enkele uitspraken gedaan die nogal wat stof hebben doen opwaaien. Lijdend voorwerp van deze uitspraken was Maurice Steijn, die het er niet bij liet zitten. Hij sommeerde Van Hooijdonk een rectificatie te plaatsen. Maar wat is zo’n rectificatie en kun je deze ook afdwingen? In dit blog zal ik een mogelijke juridische gang van zaken bespreken wanneer iemand van mening is dat sprake is van onrechtmatige uitlatingen.
Rectificeren onrechtmatige uitlatingen
Wanneer iemand zich onrechtmatig gedraagt, kan je vorderen dat deze persoon een einde maakt aan de onrechtmatige gedraging. In het geval van een onrechtmatige uitlatingen, is een rectificatie een goed middel. Bijvoorbeeld om (verdere) reputatieschade te voorkomen.
Vaak helpt in dit soort zaken een telefoontje met excuses al. De partij die de uitlating heeft gedaan, kan er ook voor kiezen om vrijwillig of na sommatie te rectificeren. Daarmee beperkt hij mogelijke aansprakelijkheid voor reputatieschade. Wanneer hij dat niet doet, kan degene die meent dat de uiting niet door de beugel kan een kort geding beginnen.
Kort Geding bij onrechtmatige uitlatingen
Bij een kort geding stuurt deze partij een dagvaarding aan degene die de beweerde onrechtmatige uitlatingen heeft gedaan. In deze dagvaarding kan hij of zij dan vorderen dat de Voorzieningenrechter de ander gebiedt om een rectificatie te plaatsen of op te nemen in bijvoorbeeld een televisieprogramma. Als stok achter de deur kan de rechter een dwangsom (een soort boete) aan een dergelijk gebod verbinden. Dit betekent dat wanneer niet binnen de door de rechter gestelde termijn een rectificatie is geplaatst, naast de rectificatie ook een soort boete moet worden betaald aan de persoon over wie de uitlating ging.
Bij de beoordeling zal de rechtbank zal doorgaans afweging maken tussen het recht op vrije meningsuiting van de één versus het recht op bescherming van de eer en goede naam van de ander. Journalisten mogen daarin soms wat verder gaan. Dat is ook terug te zien in de zaak die de Kroatische Voetballer tegen Sierd de Vos begon (https://sportrecht.blog/sierd-de-vos-hoeft-uitspraak-over-lelijke-voetballer-vida-niet-te-rectificeren/).
Vaak valt of staat zo’n zaak met het bewijs dat de partij die de uitspraken deed, kan leveren ter ondersteuning van zijn of haar uitlatingen.
Een kort geding kan op zeer korte termijn plaatsvinden. Doorgaans wordt een zitting gepland binnen 6 weken nadat een kort geding is aangevraagd, maar dit kan ook binnen enkele dagen zijn. Uitspraak volgt normaal gesproken binnen 2 weken.
Zijn onrechtmatige uitlatingen strafbaar?
Wanneer het gaat over onrechtmatige uitlatingen en beschuldigingen, noemt men vaak de strafrechtelijke vergrijpen smaad en laster.
Van smaad is sprake wanneer iemand met zijn uitspraken de reputatie van een ander probeert te schaden. Laster is een verzwaarde vorm, waarbij degene die de beschuldigingen maakt, weet of behoort te weten dat zijn beweringen niet waar zijn. Echter, er zit nog wel een addertje onder het gras. De lasterlijke of smadelijke uitlating moet wel op een voldoende concrete gedraging zien. Indien dat niet zo is, zou mogelijk wel op een strafbare belediging kunnen worden teruggevallen.